Ketahanan Rohani dalam Kalangan Pesakit COVID-19: Kajian Konseptual
Spiritual Concepts of Resilience Among COVID-19 Patients: Conceptual Study
DOI:
https://doi.org/10.53840/ejpi.v9i2.30Keywords:
Spiritual Resiliensi, Pesakit COVID-19, Dimensi Kerohanian, Psikologi PositifAbstract
Ketahanan rohani dibina berdasarkan konstruk asas kepercayaan atau agama dan bagaimana seseorang memperoleh kekuatan dengan memanfaatkan kepercayaan tersebut sebagai cara mengatasinya. Ia adalah kemampuan yang diperlukan untuk melalui kesukaran dalam hidup dengan kebergantungan kepada elemen kerohanian. Pengalaman melalui fasa kuarantin dan pemulihan daripada jangkitan COVID-19 dalam kalangan keluarga di Malaysia mencetuskan persoalan, sejauhmanakah Ketahanan rohani mempunyai pengaruh kepada kesembuhan pesakit COVID-19. Daya tahan adalah nadi perkembangan individu pasca trauma dan tekanan apabila wujud kesedaran dan pemahaman diri melalui amalan spiritualiti dan kerohanian. Walaupun terdapat banyak kajian terkini mengenai ketahanan rohani dan pandemik COVID-19 di luar negara, namun kajian seumpamanya perlu diperluaskan kepada kumpulan dan populasi di Malaysia. Justeru, artikel ini membincangkan konsep ketahanan rohani dan peranannya terhadap pesakit COVID-19 di Malaysia. Metod yang digunakan dalam kajian konseptual ini adalah berdasarkan sorotan literatur jurnal artikel, proceeding, konferen, buku dan sumber atas talian yang berkaitan dengan kata kunci dan bidang kajian. Turut dibincangkan adalah cadangan kajian lanjutan secara empirikal dan bukan empirikal untuk membantu bekas pesakit COVID-19 melalui pendidikan dan kaunseling.
Downloads
References
Ab Rahman, Z., M. I. A. M., Kashim, A. Y., Mohd Noor, Ahmad Zaki, H., Che Zarrina, S., Abdul Rauf, R., Abdul Rahim, R., Wan Haslan, K., & Hanizah, M. Y. (2020a). Critical review of positive behavior and resilience in Islamic perspective during the COVID-19 pandemic. Journal of Critical Reviews, 7(5), 1117-1125.
Ab Rahman, Z., Mohd Noor, A. Y., Kashim, M. I. A. M., Saari, C. Z., Hasan, A. Z., Pa’ad, N. S., Ridzuan, A. B., Sham, F. M., & Mohammed, A. F. (2020b). Critical review of the relationship between resilience, self-esteem, and religiosity among the tabligh during the fight of COVID-19. Journal of Critical Reviews, 7(5), 1136-1144.
Abdul Aziz, A. R., Shafie, A. A. H., Ali, Z., & Dzainal, N. D. S. (2020). Pengamalan nilai agama dalam mengatasi kemurungan semasa pandemik COVID-19. Malaysian Journal of Social Sciences and Humanities (MJSSH), 5(12), 31-44. https://doi.org/https://doi.org/10.47405/mjssh.v5i12.593
Ahmad Muhammad, D., Intan Nur Khasanah, Nabila Salma, Muhammad Zaki, P., Viomita Sepnifa, M., Yolan Vallyzsanta, Yeni Irmawati, & Puspita Larasati. (2020). The resilience of recovered COVID-19 patients. International Conference of Psychology. KnE Social Sciences, 386–392. https://doi.org/10.18502/kss.v4i15.8227.
Al-Qur’an al-Karim – Tafsir pimpinan al-rahman kepada pengertian al-qur’an. (1988). Terj. Abdullah Basmeih. Kuala Lumpur: Bahagian Hal Ehwal Islam, Jabatan Perdana Menteri.
Anka Roberto, Alicia Sellon, Sabrina T. Cherry, Josalin Hunter-Jones & Heidi Winslow. (2020). Impact of spirituality on resilience and coping during the COVID-19 crisis: A mixed-method approach investigating the impact on women. Health Care for Women International. 41(2020), 11(12), 1313-1334. Retrieved from https://doi.org/10.1080/07399332.2020.1832097.
American Psychological Association. (2011). Capaian pada 2 November 2021 dari http://www.apa.org/about/division/div36.aspx.
Babić R, Babić M, Rastović P, Ćurlin M, Šimić J, Mandić K, Pavlović K. (2020). Resilience in health and illness. Psychiatr Danub. 2020 Sep;32 (Suppl 2):226-232. PMID: 32970640.
Bernama (2021). Pengalaman ngeri bekas pesakit COVID-19 bertarung nyawa di ICU/. Capaian 8 November 2021 dari https://www.astroawani.com/berita-malaysia/pengalaman-ngeri-bekas-pesakit-covid19-bertarung-nyawa-di-icu-299533
Coulombe, S., Pacheco, T., Cox, E., Khalil, C., Doucerain, M. M., Auger, E., & Meunier, S. (2020). Risk and resilience factors during the COVID-19 pandemic: A snapshot of the experiences of Canadian workers early on in the crisis. Front. Psychol. 11:580702. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.580702.
Dinar Sari Eka Dewi & Hazalizah, H. (2019). The relationship between spirituality, quality of life, and resilience. Proceedings of the 6th International Conference on Community Development (ICCD 2019). Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 349. DOI:10.2991/iccd-19.2019.39
Ekawaty, D. (2021). Pengalaman pasien COVID-19 yang menjalani perawatan di Rumah Sakit Darurat Covid Wisma Atlet Jakarta. Jurnal Keperawatan Silampari, 4(2), 698-705. https://doi.org/https://doi.org/10.31539/jks.v4i2.1922
Endress, M. (2015). The social constructedness of resilience. Social Sciences, 4(3), 533–545. MDPI AG. Retrieved from http://dx.doi.org/10.3390/socsci4030533
Foy, D., Drescher, K., & Watson, P. (2011). Religious and spiritual factors in resilience. In S. Southwick, B. Litz, D. Charney, & M. Friedman (Eds.), Resilience and Mental Health: Challenges Across the Lifespan, 90-102. Cambridge: Cambridge University Press. doi:10.1017/CBO9780511994791.008
Hamid, M. F. A., Ahad, N., Meerangani, K. A., Ariffin, M. F. M., & Zur Raffar, I. N. A. (2021). Pendekatan zikir al-munfarid dalam menangani tekanan ketika pandemik COVID-19. Al-Hikmah, 21-42.
Jaffary, A., Ab Rahman, Z., Salasiah Hanin, H., Kashim, M. I. A. M., Mohd Noor, A. Y., Ahmad Sunawari, L., Ahmad Zaki, H., Muhammad Farid, Abdul Rahim, R., Shahrulanuar, M., Muhd Najib, A. K, & Fakhrul Adabi, A. K. (2020). Planned problem-solving strategy, resilience, and element of religion in coping of COVID-19 disease in Malaysia. International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(01), 2020 ISSN: 1475-7192
Lalani, N., Drolet, J. L., McDonald-Harker, C., Brown, M., Brett-MacLean, P., Agyapong, V., Greenshaw, A. J., & Silverstone, P. H. (2021). Nurturing spiritual resilience to promote post-disaster community recovery: The 2016 Alberta Wildfire in Canada. Frontiers in public health, 9, 682558. https://doi.org/10.3389/fpubh.2021.682558
Manning, L., Ferris, M., Rosario, C. N., Prues, M., & Bouchard, L. (2019). Spiritual resilience: Understanding the protection and promotion of well-being in the later life. Journal of Religion, Spirituality & Aging, 31(2), 168–186, https://doi.org/10.1080/15528030.2018.1532859
Masten, A. S., Motti-Stefanidi, F. (2020). Multisystem resilience for children and youth in disaster: Reflections in the Context of COVID-19. ADV RES SCI 1, 95–106 https://doi.org/10.1007/s42844-020-00010-w
Mat Din, H., Raja Adnan, R., Nor Akahbar, S. A., & Ahmad, S. A. (2021). Characteristics of COVID-19 related deaths among older adults in Malaysia. The Malaysian Journal of Medical Sciences, 28(4), 138–145. https://doi.org/10.21315/mjms2021.28.4.14
Maya Amalia, I., Fauzi Rahman., & Hafizh Zain, A. (2021). Konsep diri sebagai prediktor resiliensi pada mahasiswa. Psikostudia: Jurnal Psikologi, 10(1), 1-10. http://dx.doi.org/10.30872/psikostudia.v10i1.4120
Noor Shakirah, M. A., & Muhammad Azizan, S. (2014). Pembangunan modal insan dari perpektif kerohanian agama: Islam sebagai fokus. Journal of Human Capital Development, 7(1).
Noraffy, A., & Nasrudin, S. (2020). Meneroka faktor resilien dalam kalangan remaja hamil tanpa nikah yang tinggal di pusat perlindungan. Jurnal Psikologi Malaysia, 34 (2), 168 – 183.
Nelson-Becker, H., & Thomas, M. (2020). Religious/spiritual struggles and spiritual resilience in marginalised older adults. Religions, 11(9), 431. MDPI AG. Retrieved from http://dx.doi.org/10.3390/rel11090431
Nelson-Becker, & Holly, B. (2018). Spirituality, religion, and aging: Illuminations for Therapeutic Practice. Thousand Oaks: Sage Press.
Rampal, L., & Seng, L. B. (2020). Coronavirus disease (COVID-19) pandemic. Med J Malaysia, 75, 95-7.
Putra, & Eka Andi. (2013). Tasawuf sebagai terapi atas problem spiritual masyarakat modern. Al-AdYaN/ VIII (1), https://doi.org/10.24042/ajsla.v8i1.525
Serrano Sarmiento, Á., Sanz Ponce, R., & González Bertolín, A. (2021). Resilience and COVID-19. An analysis in university students during confinement. Educ. Sci., 11, 533. https://doi.org/10.3390/educsci11090533
Sharma, V., Marin, D. B., Koenig, H. K., Feder, A., Iacoviello, B. M., Southwick, S. M., & Pietrzak, R. H. (2017). Religion, spirituality, and mental health of US military veterans: Results from the National Health and Resilience in veterans study. Journal of Affective Disorders, 217, 197–204. https://doi.org/10.1016/j.jad.2017.03.071
Steven, M., Southwick, Brett, T., Litz, Dennis, C., Matthew, J., & Friedman. (2011). Resilience and mental health: Challenges across the Lifespan 1st Edition. UK: Cambridge University Press.
Yen, K. L., Ralph, L. P., & Teresa A. W. (2019). Spirituality, religiousness, personality as predictors of stress and resilience among middle-aged Vietnamese-Born American Catholics, Mental Health, Religion & Culture. 22:7, 754-768, doi: 10.1080/13674676.2019.1646235.
Yatimah, S., & Mohd Tajudin, M. (2011). Teori kaunseling Al-Ghazali. Kuala Lumpur: PTS Publication.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 e-Jurnal Penyelidikan dan Inovasi

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.